Επιταγή είναι ένα αξιόγραφο με το οποίο ο εκδότης του (drawer) δεσμεύεται μέσω ενός πιστωτικού ιδρύματος (drawee) να καταβάλλει ένα συγκεκριμένο χρηματικό ποσό στον κομιστή / δικαιούχο της (bearer).
Ουσιαστικά πρόκειται για μια εντολή πληρωμής προς μια τράπεζα με χρήματα τα οποία έχει ήδη θέσει στη διάθεση της ο εντολέας (μέσω ενός current account) για να εξοφλήσει τον δικαιούχο (payee).
Η τράπεζα δεν φέρει καμία ευθύνη για την πληρωμή αυτής και αν δεν υπάρχουν διαθέσιμα κεφάλαια στο λογαριασμό του εκδότη, η επιταγή θα σφραγισθεί ως ακάλυπτη, ενώ η πράξη θεωρείται ποινικό αδίκημα.
Για να είναι έγκυρη μία επιταγή πρέπει να φέρει τα εξής στοιχεία:
- την ονομασία «επιταγή»
- την εντολή πληρωμής ορισμένου ποσού
- το όνομα του εντολοδόχου-πληρωτή (drawee), ο οποίος οφείλει να πληρώσει (τράπεζα ή ίδρυμα που ασκεί τραπεζικές εργασίες)
- τον τόπο πληρωμής
- τον χρόνο και τον τόπο έκδοσης της επιταγής
- την υπογραφή του εκδότη-εντολέα της επιταγής
Εάν η ημερομηνία έκδοσης της επιταγής είναι και η ημερομηνία της συναλλαγής, η επιταγή είναι μέσο πληρωμής και καλείται στην πράξη επιταγή ημέρας.
Η επιταγή είναι ένα μέσο διεκπεραίωσης συναλλαγών χωρίς την ανάγκη μεταφοράς μεγάλων χρηματικών ποσών. Τα χρήματα εξάλλου προέκυψαν από τα γραμμάτια, μια μορφή αξιογράφου παρόμοια με τις επιταγές, εφ΄όσον αποτελούσαν μια γραπτή εντολή πληρωμής ενός ορισμένου ποσού στον κάτοχο (κομιστή) τους.
Η επιταγή αρχίζει με μια εντολή η οποία μπορεί να είναι δυο ειδών:
1) Διαταγή πληρωμής με δικαίωμα μεταβίβασης.
Η επιταγή με δικαίωμα μεταβίβασης δίνει στον κομιστή το δικαίωμα να μεταβιβάσει την επιταγή, δηλαδή να δώσει εντολή πληρωμής σε τρίτο πρόσωπο, το όνομα του οποίου οπισθογραφείται στην επιταγή.
Στην επιταγή αναγράφεται συνήθως “πληρώστε σε διαταγή”, ενώ αν δεν αναγράφεται τίποτα, εννοείται ότι η επιταγή διατηρεί το δικαίωμα μεταβίβασης.
2) Διαταγή πληρωμής χωρίς δικαίωμα μεταβίβασης
Η διαταγή πληρωμής χωρίς δικαίωμα περαιτέρω διαταγής αναγράφει “ουχί σε διαταγή”, οπότε έτσι χάνεται το δικαίωμα αναμεταβίβασης της επιταγής σε τρίτο πρόσωπο με οπισθογράφηση.
Γενικά δηλαδή για να χαθεί το δικαίωμα μεταβιβασιμότητας της επιταγής, αρκεί το κείμενο να αλλάξει από το “εις διαταγή” στο “ουχί σε διαταγή”, χωρίς να χρειάζεται η διγράμμιση της επιταγής η οποία έχει άλλη χρησιμότητα.
Οπισθογράφηση της επιταγής (μεταβίβαση)
Η επιταγή μπορεί να μεταβιβαστεί από τον αρχικό δικαιούχο σε τρίτο πρόσωπο (endorsee) μέσω της πράξης της οπισθογράφησης. Με την οπισθογράφηση ο αρχικός δικαιούχος υπογράφει και σημειώνει το όνομα του προσώπου στο οποίο θέλει να μεταβιβάσει την επιταγή, στο πίσω μέρος του αξιογράφου
Αν η επιταγή εκδοθεί «εις τον κομιστή» κάθε κομιστής μπορεί να θεωρηθεί δικαιούχος. H μεταβίβαση δηλαδή δεν γίνεται με οπισθογράφηση, ενώ επειδή το όνομα του δικαιούχου δεν αναγράφεται στο αξιόγραφο, ο κομιστής θεωρείται δικαιούχος ακόμα και στην περίπτωση κλοπής ή απώλειας από τον πραγματικό δικαιούχο.
Είδη Επιταγών
Γενικότερα, υπάρχουν διάφορα είδη επιταγών όπως:
- Ακάλυπτη Επιταγή / χωρίς αντίκρισμα (Cheque / check without cover)
- Βεβαιωμένη Επιταγή (Certified cheque / check)
- Δίγραμμη Επιταγή / Διγράμμιση (Crossed cheque / check)
- Επιταγή Δημοσίου (Public cheque / check)
- Επιταγή Καθυστερημένης Εμφάνισης (Stale dated cheque / check)
- Κάρτα Εγγύησης Επιταγών (Cheque / Check guarantee card)
- Λευκή Επιταγή (Blank cheque / check)
- Λογιστική / Συμψηφιστική Επιταγή (Account cheque / check)
- Μεταχρονολογημένη Επιταγή (Postdated cheque / check)
- Προσωποποιημένη Επιταγή (Personalised cheque / check)
- Προχρονολογημένη Επιταγή (Antedated cheque / check)
- Ταξιδιωτική Επιταγή (Traveller’s cheque / check)
- Ταχυδρομική Επιταγή (Postal cheque / check)
- Τραπεζική Επιταγή (Bank cheque / check)
- Τριτεγγυημένη Επιταγή (Third guarantor cheque / check)