Κανόνας των Συναισθημάτων (Affect heuristic)

Κανόνας των συναισθημάτων είναι ο ευριστικός κανόνας που αναφέρει ότι τα συναισθήματα μπορεί να κυριαρχήσουν στην αντικειμενική κρίση, κάνοντας τους επενδυτές να πάρουν αποφάσεις αντίθετες στην κοινή λογική ή στα συμφέροντα τους.

Όταν οι καταστάσεις είναι συναισθηματικά φορτισμένες (high affect) συνήθως δίνεται μεγάλη βαρύτητα στα αποτελέσματα και μικρότερη βαρύτητα στις πιθανότητες.

Όταν οι καταστάσεις δεν είναι συναισθηματικά φορτισμένες (low affect) συνήθως δίνεται μεγάλη βαρύτητα στις πιθανότητες και μικρότερη βαρύτητα στα αποτελέσματα.

Παράδειγμα
Σε ένα πείραμα οι συμμετέχοντες επέλεξαν, χωρίς να βλέπουν, την μπύρα που τους άρεσε περισσότερο, π.χ. κάποιος προτίμησε την μπύρα Α από την μπύρα Β, με βάση την γεύση. Όμως εάν το άτομο αυτό έχει ανεπτυγμένο το αίσθημα του ανδρισμού του μία διαφήμιση που παρουσιάζει την μπύρα Β σαν μία «ανδρική μπύρα» θα το κάνει να επιλέξει την μπύρα Β.

Δηλαδή, ένα θετικό συναίσθημα θα οδηγήσει σε μία μεροληπτική απόφαση που θα υπερισχύσει της αρχικής κρίσης. Αυτό επίσης οδηγεί συχνά τους ανθρώπους να έχουν την ψευδαίσθηση ότι παίρνουν ορθολογικές αποφάσεις, όταν στην πραγματικότητα πρώτα αποφασίζουν και μετά προσπαθούν να δικαιολογήσουν τις αποφάσεις τους.

Αυτό συμβαίνει γιατί όπως η διαθεσιμότητα και η αντιπροσωπευτικότητα έτσι και το συναίσθημα βοηθάει στη λήψη σημαντικών αποφάσεων.

Το να χρησιμοποιεί ένα άτομο ευριστικούς κανόνες ανακαλώντας από την μνήμη του παρελθόντα γεγονότα, μπορεί να είναι πιο εύκολο και λιγότερο κουραστικό ή χρονοβόρο από το να προσπαθήσει να ζυγίσει όλες τις πιθανές καταστάσεις και τις πραγματικές πιθανότητες, ειδικά εάν η απόφαση είναι περίπλοκη ή χρειάζεται ειδική τεχνογνωσία και πνευματικούς πόρους.

Ο κανόνας των συναισθημάτων γίνεται αντιληπτός στο χρηματιστήριο όταν οι εκτιμήσεις που κάνουν οι επενδυτές για τις αποδόσεις των μετοχών επηρεάζονται από τα συναισθήματα τους που επικρατούν εκείνη την περίοδο στην αγορά, ακόμα κι όταν όλες οι άλλες ορθολογικές παράμετροι που θα δικαιολογούσαν μια αλλαγή στις εκτιμήσεις παραμένουν σταθερές.