Ελαστικότητα Ζήτησης Παραγωγικών Συντελεστών (Elasticity of demand for factors of production)

Ελαστικότητα ζήτησης παραγωγικών συντελεστών είναι η μεταβολή προς την αντίθετη κατεύθυνση της ποσότητας παραγωγικών συντελεστών που ζητείται από τις επιχειρήσεις όταν μεταβάλλεται η τιμή τους.

Όπως και στην περίπτωση των προϊόντων έτσι και στην περίπτωση των συντελεστών, θα πρέπει να γίνει διάκριση μεταξύ μιας μεταβολής στη ζήτηση και μιας μεταβολής στη ζητούμενη ποσότητα.

Μεταβολή της ζήτησης σημαίνει μετατόπιση της καμπύλης ζήτησης ενώ μεταβολή της ζητούμενης ποσότητας σημαίνει μετακίνηση από ένα σημείο της καμπύλης ζήτησης σε άλλο.

Οι παράγοντες που επηρεάζουν την ελαστικότητα αυτή είναι οι ακόλουθοι:

1) Ο ρυθμός μείωσης του οριακού φυσικού προϊόντος καθώς αυξάνεται η ποσότητα του μεταβλητού συντελεστή

Όσο πιο γρήγορα μειώνεται το οριακό φυσικό προϊόν του μεταβλητού συντελεστή καθώς αυξάνεται η ποσότητα του, τόσο πιο απότομα κατέρχεται η καμπύλη του οριακού χρηματικού προϊόντος, δηλαδή η καμπύλη ζήτησης για το συντελεστή, και επομένως τόσο μικρότερη θα είναι η ελαστικότητα της.

Στην περίπτωση αυτή, μια ορισμένη μεταβολή στην τιμή του συντελεστή θα επιφέρει μια σχετικά μικρή μεταβολή στη ζητούμενη ποσότητα του.

Αντίθετα αν με την αύξηση της ποσότητας του συντελεστή το οριακό φυσικό προϊόν του μειώνεται με αργό ρυθμό, τότε η καμπύλη ζήτησης του συντελεστή, θα κατέρχεται λιγότερο απότομα και θα τείνει να έχει μεγαλύτερη ελαστικότητα.

Στην περίπτωση αυτή μια ορισμένη μεταβολή στην τιμή του συντελεστή θα επιφέρει μεγαλύτερη μεταβολή στη ζητούμενη ποσότητα απ’ ότι στην προηγούμενη περίπτωση.

2) Η ελαστικότητα της ζήτησης για το προϊόν που παράγεται με τη χρησιμοποίηση του συντελεστή

Όσο πιο ελαστική είναι η ζήτηση για το προϊόν που παράγεται με τη χρησιμοποίηση του συντελεστή, τόσο πιο ελαστική θα είναι η ζήτηση για το συντελεστή.

Μια μικρή μεταβολή στην τιμή ενός προϊόντος που έχει υψηλή ελαστικότητα ζήτησης θα έχει ως συνέπεια σχετικό μεγάλη μεταβολή στην ποσότητα του συντελεστή που χρησιμοποιείται για την παραγωγή του.

Αντίθετα, αν η ελαστικότητα της ζήτησης για ένα προϊόν είναι χαμηλή, τότε μια μεταβολή στην τιμή του θα επιφέρει σχετικά μικρή μεταβολή στη ζητούμενη ποσότητα του προϊόντος και, κατά συνέπεια, στη ζητούμενη ποσότητα του συντελεστή που χρησιμοποιείται για την παραγωγή του.

3) Η δυνατότητα υποκατάστασης ενός συντελεστή με άλλους

Όσο μεγαλύτερη είναι η δυνατότητα υποκατάστασης ενός συντελεστή με άλλους, τόσο πιο ελαστική είναι η ζήτηση γι’ αυτόν.

Αν μια επιχείρηση μπορεί να χρησιμοποιήσει εναλλακτικά τέσσερα διαφορετικά μέταλλα για την παραγωγή ενός προϊόντος, η ζήτηση για το καθένα θα παρουσιάζει υψηλή ελαστικότητα, γιατί αν αυξηθεί η τιμή του ενός η επιχείρηση θα έχει την ευχέρεια να χρησιμοποιήσει κάποιο από τα άλλα.

Αν αντίθετα, αυτή είναι υποχρεωμένη να χρησιμοποιεί συγκεκριμένο μέταλλο, τότε η ζήτηση της γι’ αυτό θα είναι ανελαστική.

4) Το ποσοστό του συνολικού κόστους που αντιπροσωπεύει η δαπάνη για το συντελεστή

Όσο πιο μεγάλο είναι το ποσοστό του συνολικού κόστους ενός προϊόντος που αντιπροσωπεύει η δαπάνη για έναν παραγωγικό συντελεστή, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η ελαστικότητα της ζήτησης γι’ αυτόν.

Παράδειγμα:
Αν η δαπάνη των εργατικών αμοιβών αντιπροσωπεύει τα δύο τρίτα του κόστους ενός προϊόντος, μια ενδεχόμενη αύξηση τους θα επιφέρει και σημαντική αύξηση του κόστους του προϊόντος και της τιμής του.

Με δεδομένη την ελαστικότητα ζήτησης του προϊόντος, η αύξηση της τιμής του θα επιφέρει σχετικά σημαντική μείωση στη ζητούμενη ποσότητα του και στη ζητούμενη ποσότητα του συντελεστή που χρησιμοποιείται για την παραγωγή του.

Αντίθετα, αν η δαπάνη των εργατικών αμοιβών αποτελεί σχετικά μικρό ποσοστό του κόστους του προϊόντος, η αύξηση τους αυτή θα επιφέρει σχετικά μικρή αύξηση του κόστους και της τιμής του προϊόντος, άρα οι μειώσεις στις ζητούμενες ποσότητες του προϊόντος και του συντελεστή θα είναι πολύ μικρότερες.